Donderdag 13 oktober
Zaal Auditorium 1 – 11.00 – 12.30 uur
JNIV
Werk aan de winkel!
Het zal niemand ontgaan zijn dat de werkloosheid onder jonge internisten de afgelopen jaren is toegenomen, dat het lastiger is om aan een vast contract te komen en dat hierdoor steeds meer jonge internisten het vakgebied verlaten. Tegelijkertijd staan we voor grote uitdagingen met een verder stijgende zorgvraag en reeds hoge werkdruk voor internisten. De oorzaken van het arbeidsmarktprobleem zijn moeilijk doordringbaar en complex, waardoor een pasklaar antwoord niet eenvoudig is. De betrokkenheid van aios, jonge klaren en internisten samen is daarom hard nodig, als sleutel tot duurzame veranderingen waar iedereen van kan profiteren. In deze sessie kijken we naar concrete oplossingen ten bate van de gehele beroepsgroep die daadwerkelijk te implementeren zijn. Want het is duidelijk dat internisten nu en in de toekomst hard nodig zijn!
Sessie 1 (11:00 – 11:45): De banenmarkt in perspectief
Sprekers: Dr. Heleen de Wit en Jan Willem Gutteling
Sessie 2 (11:45 – 12:00): De internist-acuut geneeskundige op de SEH
Spreker: Maryse Besseler
Sessie 3 (12:00 – 12:30): Paneldiscussie banenmarkt
Panelleden: Dr. Heleen de Wit, Jan Willem Gutteling, Prof. Michèle van Vugt, Oscar Smeekes
Moderatoren: Dr. Annika Berends, Leonie Claessens
Oncologie
De rol van Whole Genome DNA en RNA sequencing in de diagnostiek van PTO patienten
Eelke Gort, UMC Utrecht
Primaire tumor onbekend (PTO) maar niet langer onbemind: nieuwe ontwikkelingen van zorg
Marieke Vollebergh, Nederlands Kanker Instituut
Endocrinologie
Obesitasfarmacotherapie – en nu de praktijk
De mogelijkheden voor behandeling van (ernstige) obesitas zijn de afgelopen periode toegenomen. Waar voorheen vooral bariatrische chirurgie bekend was, zijn er nu steeds meer mogelijkheden voor medicamenteuzxe therapie en is er meer aandacht voor leefstijl. In de media is veel aandacht geweest voor de ontwikkelingen op medicamenteus vlak, zowel medisch inhoudelijk als wat betreft de voorwaarden voor vergoeding. Collega Burgerhart en Rietveld nemen u deze sessie mee in de mogelijkheden ten aanzien van medicamenteuze therapie, geven handvatten wanneer welke therapie mogelijk is en waar op te letten tijdens de therapie. Zij zullen naast de uitkomsten uit de literatuur ook hun eigen ervaringen vertellen, waarbij de nog onbeantwoorde vragen aan bod komen. De opgedane informatie uit deze sessie kunt u in de spreekkamer toepassen!
Ingrid Rietveld, Bravis Ziekenhuis Roosendaal
Sinds juni 2012 werkzaam als internist-endocrinoloog in zowel het Bravis ziekenhuis (Roosendaal/Bergen op Zoom) alsmede het bariatrisch centrum/obesitas kliniek in Bergen op Zoom. Zij is zich gaan ontwikkelen in de internistische zorg rondom de patiënten die een bariatrische ingreep ondergaan en heeft hiervoor een landelijk internisten netwerk opgezet (NIVO) om kennis met elkaar te delen en de zorg te optimaliseren. Binnen dit netwerk is, mede dankzij de input van oa prof Dr van Rossum, in de loop van de tijd ook kennis en expertise gedeeld en uitgebreid met betrekking tot de diagnostiek en alle mogelijke behandelingen van iemand met obesitas. Samen met haar collegae binnen het Bravis ziekenhuis begeleidt zij meerdere mensen met obesitas. Zij heeft zich ondertussen dus eveneens bekwaamd in de medicamenteuze therapie. Ze vertelt u in de sessie op de internistendagen met collega Burgerhart graag meer over de medicamenteuze therapie waaronder ook bij mensen die een bariatrische ingreep hebben ondergaan.
Jan Steven Burgerhart, UMC Utrecht
Jan Steven Burgerhart is internist-vasculair geneeskundige in het UMC Utrecht. In Ziekenhuis St Jansdal – waar hij eerder werkzaam was – startte hij een obesitasspreekuur. Hij had hierbij twee doelen voor ogen: goede diagnostiek naar onderliggende oorzaken van obesitas doen en zo zorgvuldig mogelijk advies geven ten aanzien van behandeling. Bij een aanzienlijk deel van zijn patiënten zet hij obesitasmedicatie in. Tijdens zijn opleiding tot internist werkte van 2017-2019 bij het Centrum Gezond Gewicht, een expertisecentrum in het Erasmus MC op het gebied van obesitas. Daarvoor promoveerde hij op onderzoek naar de gevolgen van bariatrische chirurgie voor slokdamreflux en –motiliteit.
Zaal 0.10 Sydney – 11.00 – 12.30 uur
Allergologie & Immunologie
Acute allergologie: van anafylaxie tot mastocytose
Op de Spoedeisende Hulp komen relatief vaak patiënten met allergologische problematiek. Het inzetten van de juiste diagnostiek is essentieel om later ook de goede diagnoses te kunnen stellen. In deze 20 minuten zullen we in vogelvlucht de meest voorkomende acute allergologische aandoeningen bespreken.
Maud Hermans, Erasmus MC
Internist-allergoloog/immunoloog in het Erasmus MC te Rotterdam.
HLH – een op hol geslagen immuun systeem
Hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH) is een zeldzame syndroomdiagnose die wordt gekenmerkt door een overactief immuun systeem. Normaliter heeft het immuunsysteem negatieve feedbacksystemen die ervoor zorgen dat de immuunreactie binnen de perken blijft. Als deze feedbacksystemen falen zal de immuunreactie overdreven en aanhoudend zijn. Bij HLH worden grote hoeveelheden (pro)inflammatoire cytokines aangemaakt met weefsel en orgaanschade tot gevolg. HLH kan een uiting zijn van genetische afwijkingen (primaire HLH) of uitgelokt worden door verschillende stimuli (secundaire HLH), waaronder infecties, maligniteiten en reumatologische aandoeningen. Aangezien het een zeer zeldzaam klinisch beeld betreft, wordt de diagnose regelmatig over het hoofd gezien. In deze educatieve sessie gaan we in op het herkennen, diagnosticeren en behandelen met een focus op de acute setting.
Timo Zondag, Erasmus MC
Momenteel werk ik als AIOS in het Erasmus MC. Mijn studie geneeskunde heb ik in Rotterdam mogen doorlopen. In mijn tweede studiejaar ben ik betrokken geraakt bij onderzoek bij de klinische immunologie. Dit is uitgelopen in een PhD traject wat ik dit jaar nog zal afronden. Ik heb onderzoek naar verschillende ziektebeelden binnen de histiocytaire aandoeningen gedaan. De focus heeft hierbij gelegen op de kliniek en pathofysiologie van HLH en Langerhanscelhistiocytosis. Als onderdeel van mijn PhD heb ik aan het Karolinska Instituut onderzoek gedaan naar de pathofysiologische mechanismen achter primaire HLH. Sinds 2021 is het EMC vanuit het NFU een expertise centrum geworden op het gebied van histiocytaire aandoeningen. Hiermee doen zich mogelijkheden voor om het toekomstig onderzoek uit te breiden en te intensiveren.
Acute geneeskunde
Moderne technieken voor klassieke controles
Van elke patiënt op de interne verpleegafdeling worden vitale functies gecontroleerd en bijgehouden. Dit gebeurt vaak handmatig, ongeveer eens per 8 uur. Maar wat als we vitale functies ook continu zouden kunnen meten? En wat als dit kan zonder naar de patiënt toe te hoeven? Kunnen we achteruitgang van patiënten dan eerder, vaker, makkelijker opsporen? In de afgelopen decennia is de technologie ontwikkelt waarmee continue monitoring van vitale parameters voor elke patiënt mogelijk is, zowel in als buiten het ziekenhuis. De COVID-19 pandemie was een vuurdoop: maken deze moderne technieken de beloftes waar?
Harriët van Goor, UMC Utrecht
Harriët van Goor is sinds 2020 PhD student bij de afdelingen Acute Interne Geneeskunde/Vitale Functies in het UMC Utrecht. Haar onderzoek richt zich op de toepassing van continue monitoring van vitale functies op de verpleegafdeling. Daarnaast onderzoekt ze of monitoring op afstand ziekenhuiszorg thuis kan faciliteren.
Sepsis, wat we zoeken en wat we vinden
Tanca Minderhoud, Amsterdam UMC, locatie Vumc
Vrijdag 14 oktober
Zaal Auditorium 2 – 10.30 – 12.00 uur
Nefrologie
Niertransplantatie. Imlifidase, nieuwe cross-over en vaccinatie onderzoek door landelijke samenwerking.
Voor een groeiend aantal nierpatiënten die hoog-geïmmuniseerd zijn door HLA-antistoffen, is het extreem lastig om een passende donor te vinden. Imlifidase, een nieuw medicijn ontwikkeld uit een enzym van de Streptococ, klieft binnen enkele uren de gehele IgG pool. Imlifidase kan hyperacute afstoting door HLA antistoffen voorkomen.
Een aanvullende manier om deze hoog-geïmmuniseerde patiënten te helpen is via de cross-over, het nationale ruilprogramma voor niertransplantatie. Deze cross-over wordt momenteel aangepast om meer koppels te helpen, onder andere door voor hoog-geïmmuniseerde patiënten een lage hoeveelheid HLA en ABO antistoffen tegen de beoogde donornier toe te staan.
Een ander voorbeeld van landelijke samenwerking is het SARS-CoV-2 onderzoek binnen het RECOVAC consortium. Recent onderzoek laat zien dat, zelfs in niertransplantatie patiënten met initieel zeer lage opbrengst, herhaalde vaccinatie bijdraagt aan beschermende antistofvorming.
Tom Nijenhuis, Radboudumc
Annelies de Weerd, ErasmusMC
Annelies de Weerd werkt als internist-nefroloog in het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. Zij is voorzitter van de nationale commissie voor HLA-incompatibele niertransplantatie. Afgelopen jaar werd de eerste patiënt HLA-incompatibel getransplanteerd na desensibilisatie met Imlifidase. Een andere onderzoeks interesse is ABO-incompatibele niertransplantatie.
Vasculaire Geneeskunde
Leefstijl – van kurk tot schroefdop
Een overzicht van het bewijs voor leefstijl, maar vooral een discussie over vernieuwing.
Leefstijl is belangrijk, daar is iedereen het over eens. Maar maken we het belangrijk genoeg? Aan de ene kant komt er steeds meer bewijs voor de effecten van leefstijl, aan de andere kant lijkt de bewijskracht voor medicamenteuze behandeling vaak krachtiger. Maar is dat wel een eerlijke vergelijking? Als internist zijn we opgegroeid met de placebo-gecontroleerde RCT als hoogste bewijsvoering, maar wordt het misschien tijd voor een mindshift?
Leonora Louter, Albert Schweitzer Ziekenhuis
Leonora Louter werkt sinds 2018 als internist vasculair geneeskundige in het Albert Schweitzer ziekenhuis. De laatste jaren heeft zij zich toegelegd op de ouderen geneeskunde. Het is haar ambitie om meer bewustwording te creëren rondom geriatrische problematiek onder de oudere vasculaire patiënt, daar deze groep niet altijd in de richtlijnen te vatten is. Zij is voorzitter van de werkgroep vasculaire geneeskunde voor ouderen binnen de NVIVG en lid van de SIG geriatrische cardiologie van de NVKG.
Mattijs Out, Medisch Spectrum Twente
Mattijs Out werkt sinds 2018 als internist-vasculair geneeskundige in Medisch Spectrum Twente in Enschede. De negen jaar ervoor was hij werkzaam in het Bethesda ziekenhuis (Zorggroep Treant) te Hoogeveen. In die periode heeft hij ook zijn promotieonderzoek verricht naar metabole en farmacogenetische aspecten van metformine. Het is zijn ambitie om de zorg van diabetes mellitus type 2 meer in te richten op een aanpak gericht op leefstijl, waarbij de patiënt centraal staat. Hij is lid van het bestuur van zowel de NVIVG als de Diabeteskamer en betrokken bij verschillende projecten op het gebied van leefstijl en zorgvernieuwing.
Zaal Auditorium 1 – 10.30 – 12.00 uur
Ouderengeneeskunde
Ethische behandel dilemma’s
Ethische dilemma’s komen bij de kwetsbare ouderen in onze internistische praktijk veelvuldig voor. Wel of niet behandelen, vragen rondom het levenseinde, verschil van mening tussen arts en familie in wat het beste is om te doen: het zijn praktijkvoorbeelden die u ongetwijfeld herkent. In deze interactieve sessie worden u handvatten geboden hoe u met deze ethische dilemma’s aan de slag kunt gaan. Onderwerpen als wilsbekwaamheid, bruikbare ethische frameworks en de (on)mogelijkheden van een moreel beraad komen aan bod. Er wordt genoeg ruimte geboden om uw input te geven.
Rozemarijn van Buchem-Visser, ErasmusMC
Rozemarijn van Bruchem-Visser is sinds 2008 werkzaam als internist ouderengeneeskunde in het Erasmus MC. Naast de gebruikelijke klinische werkzaamheden is zij opleider in het aandachtsgebied ouderengeneeskunde. Sinds haar promotie op het onderwerp “ethics, end-of-life and vulnerability (2021) is zij daarnaast als ethicus betrokken bij het implementeren van de klinische medische ethiek in het Erasmus MC. Zo is zij onder andere oprichter van de polikliniek complexe behandelbeslissingen.
Delirium Prevention, Detection, and Management in hospital
Rond 30% van alle interne patiënten ouder dan 70 jaar heeft of ontwikkeld een delier tijdens opname. De impact van delier op kwaliteit van leven, cognitief/functioneel herstel en op belasting van zorgmedewerkers en zorgkosten is erg groot. Betere opsporing en herkenning van delier leidt tot bewezen betere patiënt-uitkomsten, kortere ziekenhuisopnames en lagere zorgkosten. “Delirium prevention, detection and management in hospital“, is een overzicht van een van de belangrijkste ziektebeelden binnen ons specialisme.
Olivia Geraghty, St. Antonius Ziekenhuis
Olivia is opgeleid tot internist en geriater in St James’ & St Vincent’s University Hospitals in Dublin en in het John Radcliffe University Hospital in Oxford.
In 2011 promoveerde ze aan ‘Oxford University’ in de Vasculaire Neurologie met het proefschrift “Complications and failures of secondary prevention treatment in acute ischemie stroke”, met publicaties in Lancet, Lancet Neurology, Stroke en Neurology. Vervolgens kreeg ze een aanstelling als internist en klinisch geriater bij het Imperial College NHS trust in Londen. Vanaf medio 2017 werkzaam in het St. Antoniusziekenhuis als internist en klinisch geriater. Interessegebieden zijn onder andere perioperatieve zorg voor kwetsbare ouderen, spoeddiagnostiek bij ouderen en delier zorg.
IC
Delier
Bij kritiek zieke patiënten zijn delier en een niet herstellend bewustzijn gedurende IC opname een veel voorkomend probleem. De etiologie hiervan is vaak multifactorieel, waarbij naast neurologische complicaties ook metabole en medicamenteuze componenten een rol spelen. In deze sessie worden de diverse oorzaken van bewustzijnsstoornissen bij IC-patiënten besproken, waarbij de focus ligt op patiënten met een primair niet-neurologische opname diagnose.
Daan Velseboer, Amsterdam UMC
Daan Velseboer is sinds 2018 werkzaam als neuroloog-intensivist op de afdeling Intensive Care van het Amsterdam UMC. Hij promoveerde in 2019 op het onderwerp “Non-dopaminergic symptoms in Parkinson’s Disease” en is geregistreerd als klinisch epidemioloog. Naast zijn klinische werkzaamheden heeft hij onderwijs en opleiding als aandachtsgebied. Hij is namens de NVN vertegenwoordiger in de Gemeenschappelijke Intensivisten Commissie.
High Flow Nasal Oxycen
nader te bepalen
Zaal 0.4 Brussels/ Zaal 0.5 Paris – 10.30 – 12.00 uur
Hematologie
(Nieuwe) behandelingen bij CLL
Doreen te Raa, Ziekenhuis Gelderse Vallei
Infecties en preventie bij CLL
Ilse Verpoorte-Botden, Ziekenhuis Rivierenland
Infectieziekten
Nieuwe richtlijn behandeling koorts bij neutropenie
In 2022 is de nieuwe richtlijn behandeling koorts bij neutropenie gepubliceerd. Deze is tot stand gekomen door samenwerking tussen hematologen, medisch microbiologen, apothekers, oncologen, infectiologen en kinderartsen. Gebaseerd op internationale richtlijnen en (inter)nationale literatuur over dit onderwerp is een handzame richtlijn geschreven waarbij ook antibiotic stewardship zoveel mogelijk is toegepast.
Anna Roukens, LUMC
Anna Roukens is sinds 2019 internist-infectioloog in het LUMC, na een aantal jaar in het Maasstad ziekenhuis in Rotterdam te hebben gewerkt. Zij is hoofd van het hiv-behandelcentrum in het LUMC, en is daarnaast actief in diverse commissies (o.a. antibioticacommissie, medisch ethische commissie). Sinds 2020 is zij voorzitter van de hoofdredactieraad van het Tijdschrift voor Infectieziekten. In haar onderzoek werkt zij aan het globaal beter beschikbaar maken van vaccins door dosisbesparingstechnieken en probeert zij de totstandkoming van vaccin-responsen (en verschillen hierin) te ontrafelen.
CMV ziekte
Marjolein Hensgens, UMCU
CMV ziekte
Anke Bruns, UMC Utrecht
Zaal 0.2 Berlin/0.3 Copenhagen – 10.30 – 12.00 uur
Farmacologie
Farmacotherapie bij obesitas
Obesitas is een groeiend probleem in de spreekkamer. Bij het voorschrijven van geneesmiddelen is een belangrijke vraag of bij deze patienten de dosering moet worden aangepast. In de presentatie komen resultaten van verschillende geneesmiddelen die zijn bestudeerd in obesen versus niet-obesen aan bod, geordend op afbraakroute (via nier of lever) of lipo/hydrofiliteit. Hieruit kunnen concrete adviezen voor al dan niet dosisaanpassingen worden gehaald die in de praktijk kunnen worden toegepast.
Catherijne Knibbe, St. Antonius Ziekenhuis
Catherijne Knibbe is klinisch farmacoloog-ziekenhuisapotheker in het St. Antonius ziekenhuis en hoogleraar Individualized Drug Treatment aan het LACDR, Universiteit Leiden. Ze combineert werken in de klinische praktijk van de ziekenhuisfarmacie met onderzoek naar onderbouwen van doseeradviezen in bijzondere patientengroepen zoals (preterme) neonaten, kinderen, IC-patienten en patienten met morbide obesitas waarbij ze gebruik maakt van geavanceerde statistische technieken zoals nonlinear mixed effects modelling.
Wat verandert er na bariatrische chirurgie aan de farmacotherapie
Bariatrische chirurgie leidt tot fysiologische veranderingen, die van invloed kunnen zijn op de farmacokinetiek van geneesmiddelen. Hierdoor kan het nodig zijn om de dosering te wijzigen of een ander geneesmiddel te kiezen. Om de zorgverlener te ondersteunen bij de farmaceutische zorg voor de bariatrische patiënt, zijn er medicatiebewakingsadviezen bij de contra-indicatie Bariatrische chirurgie beschikbaar in de G-Standaard. Deze adviezen op basis van wetenschappelijke literatuur en klinische expertise komen tot stand in samenwerking met een multidisciplinair expertpanel, en zijn beschikbaar in de ziekenhuisinformatiesystemen.
Suzan Gipmans, Geneesmiddel Informatie Centrum
Suzan Gipmans is apotheker en werkzaam als wetenschappelijk medewerker bij het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hier richt zij zich onder andere op het opstellen van medicatiebewakingsadviezen bij patiënten met morbide obesitas en na bariatrische chirurgie.
Deprescribing hoe doe je dat eigenlijk?
Kees Kramers, Radboudumc
Deprescribing van dure geneesmiddelen bij stabiele ziekte
Jeroen Janssen, Radboudumc